Terugblik ‘Krachtig ouder worden’ in Heiloo

14 mei 2025 - Noord-Holland

“De toekomst komt sneller dan je denkt”

Blijven bewegen, gevarieerd eten, je hersenen trainen. Allemaal belangrijk om te doen, juist als je ouder wordt. Maar nog belangrijker is het om jezelf diepere vragen te stellen. Hoe wil ik mijn leven inrichten als ik ouder word? Hoe wil ik wonen? En wat als ik zorg nodig krijg? Over deze en andere thema’s ging de bijeenkomst van Krachtig ouder worden en Van Zorg naar Gewoon Leven, woensdag 14 mei in Heiloo. Een terugblik. 

De bijeenkomst vindt plaats in de prachtige Cultuurkoepel Heiloo, een katholieke kapel die tussen 1938 en 1940 werd gebouwd en sinds 2014 dienstdoet als multifunctioneel centrum. Zo’n 100 deelnemers zitten in de zaal als presentator en zangeres Marlies Claasen de middag aftrapt. Ze legt de deelnemers twee stellingen voor: ‘In 2024 is 25% van de bevolking ouder dan 65 jaar’ en ‘In 2024 moet 20% van alle werkenden in de zorg werken om voor ons allemaal te kunnen zorgen’. Wat blijkt? Het eerste is waar, het tweede niet. Want in 2040 zou zelfs 25% in de zorg moeten werken. “We begrijpen allemaal dat dat niet gaat. Dat is de kern waarom we hier vandaag bij elkaar zitten.”  

Ouder worden is een geschenk  

Pieter Hilhorst is lid van de Raad voor de Samenleving (RvS). Hij vertelt: “Er wordt vaak over ouder worden gesproken alsof het een probleem is. Maar eigenlijk is het een geschenk, want vergeleken met vroeger hebben we er een hele levensfase bijgekregen: de fase tot aan de vierde levensfase als je kwetsbaar wordt. Maar wat zijn de waarden voor een goed leven? Daarover hebben we bij de RvS nagedacht. Dan gaat het over Autonomie (‘ik wil zelf bepalen hoe ik leef’), Verbondenheid (‘ik word graag omringd door familie en vrienden’) en ertoe doen (‘ik wil van betekenis zijn’). 

Laat je stem horen 

Het lastige is, dat alle drie de waarden in het gedrang komen als je ouder wordt, vervolgt Pieter. “Toch kun je zelf veel doen. Zoals vrijwilligerswerk. Als alle vrijwilligers in Nederland een week zouden staken, lag het hele land plat. Je kunt ook een groep vormen met mensen in de buurt en afspreken dat je een beetje voor elkaar zorgt. Het gaat ook over wonen. Veel woningen zijn niet geschikt om ouder in te worden. Vanwege die trappen of omdat voorzieningen ver weg zijn. Sommigen willen graag naar een woongemeenschap waar mensen naar elkaar omkijken. Dus: nadenken over hoe je wilt wonen, helpt ook om na te denken over hoe je de zorg wilt organiseren. Sommige dingen kun je zelf regelen, voor sommige dingen heb je anderen nodig, zoals de politiek. Laat dus je stem horen.” 

Austerlitz Zorgt 

Een succesvol voorbeeld is Coöperatie Austerlitz Zorgt. Oprichter Jan Smelik vertelt erover. Een groep bewoners uit dit dorp richtte de coöperatie omdat er geen voorzieningen waren voor mensen die zwaardere zorg nodig kregen. Daardoor moesten mensen in de laatste fase van hun leven nog verhuizen naar een andere gemeente. Van het een kwam het ander, en dus zijn er nu ook Austerlitz Rijdt (vervoer), Austerlitz Klust (praktische hulp in en om het huis) en meer. Zo’n 10 procent van de inwoners is vrijwilliger.  

Jan Smelik is ook kartrekker van de voorzorgcirkels: groepjes van zo’n 15 mensen die met elkaar afspreken dat ze er voor elkaar zijn als dat nodig is. “Mensen koken voor elkaar, zorgen voor gezelschap en helpen met vervoer naar bijvoorbeeld het ziekenhuis. Je bepaalt zelf wat die zorg inhoudt. Een voorzorgcirkel gaat verder dan een buurtapp, want je maakt echt afspraken met elkaar.” Jan vertelt over zijn eigen ouders. “Ze zijn inmiddels overleden, maar ze hebben, vind ik, te weinig geïnvesteerd in hun directe leefomgeving. Ze waren erg afhankelijk van hun kinderen, wat hen kwetsbaar maakte in hun laatste levensfase. Op het laatst kwamen mijn ouders naast twee heren te wonen. Zij zijn hun vrienden geworden. Dat heeft hen enorm geholpen in hun laatste levensfase.” 

Tijdig oriënteren 

De deelnemers gaan uiteen in kleine groepen van zo’n 8 personen. De gesprekken gaan over thema’s zoals wonen, zorg en sociale contacten. Lang niet iedereen denkt al zo vooruit, blijkt uit een rondgang langs de tafels. Maar zoals een mevrouw opmerkt: je kunt wel denken dat je nog fit bent en nog niets hoeft te regelen, maar vooral als je ouder bent, kan de toekomst sneller komen dan je denkt. Eén val en je leven ziet er heel anders uit. Het is dus verstandig je te oriënteren voordat je iets overkomt.” Deelnemers zijn het erover eens dat dat best lastig is, en dat het dus belangrijk is dat je een netwerk hebt.   

Wat niet helpt, is dat passende woningen schaars zijn. Niet om te huren en niet om te kopen, want rond je 65ste of 70ste wordt het lastig om nog een hypotheek te krijgen. Een vrouw vertelt dat ze maar niet in aanmerking komt voor sociale huur. Ze ving bot bij de corporatie en de gemeente. Een andere deelnemer geeft de ouderenadviseur als tip. “Die kent de mogelijkheden. Samen kun je het gesprek met de gemeente of de corporatie voorbereiden. De ouderenadviseur kan ook mee naar het gesprek. Er werken ouderenadviseurs bij het Trefpunt Heiloo, maar ook bij de ouderenbonden.” 

Beleid beïnvloeden  

Terug in de grote zaal delen mensen hun ervaringen. Onder wie Carolien Appelman, coördinator van Krachtig ouder worden. “De drie waarden die Pieter benoemde, zetten echt aan tot nadenken. Heb ik het goed voor elkaar of loop ik toch ergens tegenaan? Welke stappen zet ik morgen?” Carolien vertelt dat het belangrijk is dat mensen hun vragen en twijfels delen. “Alle input die we verzamelen delen we geanonimiseerd met het ministerie. Zo proberen we, van onderop, het beleid te beïnvloeden.” 

Annejet Laseur is zorginkoper ouderenzorg bij Zilveren Kruis Zorgkantoor. Ze is ook betrokken bij Van Zorg naar Gewoon Leven. Het is een lerend netwerk van zo’n 170 zorgorganisaties die samen willen bereiken dat zorgen voor én met elkaar weer normaal wordt. “Het is belangrijk dat we weten wat er leeft, en een dag als vandaag is daarvoor belangrijk. Opvallend vond ik vandaag om te horen dat mensen het belangrijk vinden hun eigen regie willen behouden en zich niet in een hokje laten stoppen. En ook dat veel mensen vrijwilligerswerk doen. Een mevrouw merkt op: ‘Ik mis hier de mensen met een migratieachtergrond.  Waarom zijn ze hier niet? Hun stem is belangrijk’. Ook dat neem ik mee.“

Benieuwd naar de uitkomsten van deze regiobijeenkomst? Via onderstaande link kunt u de rapportage inzien:
Rapportage Heiloo