Terugblik ‘Krachtig ouder worden’ in Eemnes

2 juli 2025 - Utrecht

“We moeten voor elkáár gaan zorgen” 

Gezondheid gaat veel verder dan voldoende bewegen en goed eten. Het gaat ook over verbondenheid met anderen en ertoe doen. Dat kwam naar voren tijdens de gezamenlijke bijeenkomst van Krachtig ouder worden en Van Zorg naar Gewoon Leven, op woensdag 2 juli in Eemnes. 

Buiten is het 33 graden Celsius, binnen is het klimaat heerlijk. Zo’n 85 mensen vanaf rond de 60 jaar en ouder verzamelen zich in het Huis van Eemnes voor de bijeenkomst. De deelnemers komen niet alleen uit Eemnes en directe omgeving maar uit gemeenten verder weg.  

Korte broek  

Pieter Hilhorst, lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS), waagt het om in zijn korte broek op het podium te verschijnen. “Op mijn kwetsbaarst.” Hij krijgt de lachers op zijn hand. Pieter vertelt dat mensen in de kern drie waarden belangrijk vinden: autonomie, verbondenheid en ertoe doen. Zoals een deelnemer in de zaal opmerkt, sluit dit aan bij het ABC van de zelfdeterminatietheorie: Autonomie, Betrokkenheid en Competentie. “Iedereen wil zelfbeschikkingsrecht hebben tot de laatste snik, ergens bij horen en iets betekenen voor een ander.”  

Versterk je contacten nu al 

Een vrouw in de zaal merkt op dat ze gezondheid belangrijk vindt. Pieter beaamt dat en merkt op dat dit verder gaat dan veel mensen denken. “Ook autonomie, verbondenheid en ertoe doen dragen bij aan gezondheid. Juist daarom is het belangrijk dat de gesprekken ook gaan over bijvoorbeeld de vraag: hoe blijf ik sociaal fit? Want als er tegenslag komt in je leven, is het belangrijk dat je een netwerk hebt. Dit wordt vaak vergeten als het gaat om gezondheid. Regel dit niet pas op het moment dat het slechter gaat, maar onderhoud en versterk je contacten nu al.”  

Volgens Pieter is dat nu extra belangrijk om te doen, omdat we in 2040 veel meer ouderen hebben dan nu én veel minder mensen die kunnen zorgen. “Dit najaar komt de RVS daarom met een advies over ouderenzorg. Nu kunnen we gaan klagen en afwachten waar de politiek mee komt, maar je kunt ook bedenken: wat kunnen we met elkaar doen en organiseren? Veel mensen wonen in een woning die niet geschikt is om ouder te worden. Nu blijkt dat veel mensen best in een omgeving willen wonen waar mensen elkaar helpen. Dan is het slim om je stem te laten horen zodat er bijvoorbeeld meer woongemeenschappen komen.” 

Voorzorgcirkels 

Een belangrijke manier om sociaal fit te blijven is omzien naar elkaar. Zoals in het dorp Austerlitz, gemeente Zeist. Hier was Jan Smelik medeoprichter van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt. Dit burgerinitiatief organiseert zorg- en welzijnstaken in het dorp. Ook realiseerde het zorgwoningen, zodat inwoners niet in de laatste fase van hun leven alsnog moeten uit het dorp weg hoeven. De coöperatie biedt onder meer Austerlitz Rijdt (vervoer), Austerlitz Klust en Austerlitz Online. Zo’n 40% van de 1800 inwoners is lid van de zorgcoöperatie en er zijn meer dan 100 vrijwilligers. 

“Omzien naar elkaar hoeft niet zo ingewikkeld te zijn”, benadrukt Jan. “Wil je klein beginnen, dan kan je nadenken over het starten van een voorzorgcirkel. Dit is een groep van 10 tot 15 mensen die met elkaar afspreken dat ze voor elkaar zorgen als er iets aan de hand is. De vrijwilligersdiensten die wij in Austerlitz bieden, kan je ook in zo’n voorzorgcirkel stoppen. We moeten echt toe naar zorgzame gemeenschappen van mensen die naar elkaar omzien, ook vanwege de afnemende zorg.” 

 Óók praten over gisteren 

Actrice Jetty Mathurin komt op in de rol van ‘taante’. Op hilarische wijze vertelt zij hoe het is om ouder te worden. Ze stipt allerlei serieuze thema’s aan, zoals het belang van autonomie. Wat Jetty ook graag meegeeft is dit: praat vandaag óók over gisteren met de mensen die belangrijk voor je zijn. Ruim eerst op wat in de weg staat. Pas dan kan je praten over morgen, bijvoorbeeld over de vraag: wil je straks voor mij zorgen als dat nodig is? 

Lekker actief blijven 

De deelnemers gaan in kleine groepen uiteen om te praten over thema’s zoals zorg, wonen en sociale contacten. Al in de voorstelrondes vertellen mensen open en eerlijk wat hen bezighoudt. Veel van de deelnemers vinden dat je niet van de kinderen kunt vragen om voor hen te zorgen. “Zij hebben recht op hun eigen leven.” Wat dan wel? “We moeten voor elkáár gaan zorgen en elkaar opzoeken als gelijkgestemden. Dat zorgt ook voor sociale contacten en voorkomt gevoelens van eenzaamheid.”   

En vooral ook: lekker actief blijven, met kinderen en kleinkinderen, hobby’s en vrijwilligerswerk. Dát is misschien wel de belangrijkste voorwaarde om krachtig ouder te kunnen worden. Daarbij: krachtig ouder worden betekent ook: hulp durven vragen. We staan allemaal graag voor een ander klaar, maar hulp vrágen vinden de meeste mensen een stuk lastiger.