Terugblik ‘Krachtig ouder worden’ in Assen
15 oktober 2025 - Drenthe
“Omzien naar elkaar maar vind je de startmotor?”
Omzien naar elkaar hoeft niet ingewikkeld te zijn. Neem het concept van de voorzorgcirkels: kleinschalige netwerken van 10 tot 15 mensen die afspreken naar elkaar om te kijken. Tijdens de bijeenkomst van Krachtig ouder worden en van Zorg naar Gewoon Leven, op 15 oktober 2025 in Assen, gaat het gesprek vooral veel over sociale contacten, verbinding en hulp vragen.
Theater De Nieuwe Kolk vult zich met zo’n 130 deelnemers. Ze komen lang niet allemaal uit Assen, maar uit heel Drenthe. De middag begint in de Van Gorcumzaal. Een mevrouw die in de zaal zit, vertelt dat ze geen kinderen en kleinkinderen heeft. “Dat was nooit een probleem, maar nu ik hulpbehoeftiger word, gaat men ervanuit dat je kinderen hebt die voor je kunnen zorgen. Ik kan best even door, want mijn huis heeft brede deuropeningen en geen drempels. Maar als ik zorg nodig krijg, moet ik dat anders oplossen. Ik hoop dat dat besef er komt in de maatschappij.”
Een mannelijke deelnemer vertelt waarom hij meedoet vandaag: “Mijn vrouw en ik proberen ons voor te bereiden op de tijd die komt. We hebben een relatief klein netwerk, dus ik probeer vandaag meer informatie te krijgen over hoe je daarmee omgaat.”
Nog steeds humor
Onderzoeker en publicist Pieter Hilhorst is de eerste spreker. Hij vertelt over zijn moeder: “Ze is 91 jaar en woont nog zelfstandig. Ze is aan het dementeren, hoewel ze zelf zegt: ‘Ik ben zo oud dat ik niet meer dement kan worden’. Ja, ze heeft nog steeds humor. Gisteren was ik bij haar en ik moest nog even werken. Toen ze beneden kwam en mij zag achter mijn laptop, schrok ze. Ze was vergeten dat ik er was. De vraag is dan: wanneer is het nog goed dat iemand thuis blijft wonen?”
Als lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) werkte Pieter mee aan het adviesrapport ‘De derde levensfase – het geschenk van de eeuw’. “Het verschil met vroeger is dat er nu veel meer mensen ouder zijn. Je kunt wel stellen dat we er een levensfase bij hebben gekregen. En veel mensen die met pensioen zijn, zijn nog fit en vitaal. Maar bij krachtig ouder worden gaat het wat mij betreft te veel over gezond eten en voldoende bewegen. Het gaat ook om sociaal fit blijven. In het rapport omschrijven we de drie waarden die mensen het belangrijkst vinden: autonomie, verbondenheid en ertoe doen. Dat gaat over vragen als: Hoe wil ik dat mijn leven eruitziet? Wie kijkt er naar mij om? Hoe houd ik mijn netwerk op orde? Of zelfs de vraag: Wat wil ik later worden? Dat laatste is een mooie manier om na te denken over ouder worden.”
Nieuw netwerk aanboren
De kring groter maken, hoe doe je dat? “Dit is een uitdaging, omdat we tegenwoordig gemiddeld zo oud worden. Vroeger gingen in elke fase van het leven evenveel mensen dood, nu concentreert de dood zich in de laatste levensfase. Als oudere krijg je in korte tijd veel te maken met overlijdens. Hoe boor je dan toch nieuwe netwerken aan? Dat kan met voorzorgcirkels.”
Spreker Jan Smelik vertelt er meer over. Jan is mede-initiatiefnemer van Austerlitz Zorgt. Deze coöperatie geldt als hét voorbeeld van een dorpsinitiatief dat de zorg en welzijn organiseert, van én voor de inwoners dus. Ook is hij coördinator van Nederland Zorgt voor Elkaar, het landelijk netwerk van bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorg. De voorzorgcirkel is zo’n initiatief.
“Met zo’n voorzorgcirkel maak je de sociale kring eenvoudig groter. Je spreekt met anderen af dat je er voor elkaar bent als dat nodig is. Je kunt klusjes doen, iemand naar het ziekenhuis brengen, iemand eten bezorgen bij ziekte of boodschappen doen. Je spreekt onderling af hoe ver die hulp kan gaan. Een voorzorgcirkel verlaagt de drempel die de meeste mensen ervaren om hulp te vragen, want je hebt het al met elkaar afgesproken. Je kunt daardoor langer zelfstandig wonen.”
Nederland Zorgt voor Elkaar ondersteunt mensen die een voorzorgcirkel willen beginnen. Lees meer op Voorzorgcirkels | NLZVE
Hulp vragen, zó lastig
Na het plenaire programma, met ook een even hilarische als ontroerende opvoering van theatermaker Jetty Mathurin, gaan de deelnemers in kleine groepen met elkaar in gesprek. De gesprekken gaan niet alleen over zorg en wonen, maar vooral ook over de vragen en behoeften daarachter. Zoals sociale contacten, omzien naar elkaar en hulp durven vragen. Dat laatste doen de meeste mensen niet zo makkelijk; liever blijven we zo autonoom mogelijk. Een vrouw vertelt het treffend: “Toen ik ziek werd, vond ik het lastig om te vragen om hulp. Het was midden in de nacht en durfde niemand te bellen. Ik vertelde het aan vriendinnen en toen had ik drie mensen die ik mocht bellen, dag en nacht.” Mensen helpen over het algemeen graag een ander.
Blijven ontwikkelen
Wat dan wel? Jezelf blijven ontwikkelen, met een uitdagende hobby of een cursus, ook om je brein fit te houden. Ook belangrijk: vrijwilligerswerk. De meeste deelnemers in Assen doen dit. En er zijn zorgen, bijvoorbeeld over de mogelijkheden om zelfstandig te blijven wonen, en angst voor eenzaamheid. Als je nog met je partner bent, dan is het makkelijker. Als je partner wegvalt, dan komt het erop aan. Kwamen de contacten vooral van jouw partner, dan moet je in actie komen. “Je moet daarvoor wel die startmotor zien te vinden”, merkt een deelnemer scherp op.
De bijeenkomst wordt afgesloten met een borrel met snacks in het theatercafé. Hier presenteren zich ook zorg- en welzijnsorganisaties, zoals MEE Samen, Humanitas Assen, Vier het Leven, ZorgMies, Saar aan Huis en Platform Pouwer. Partners in de ontwikkeling van samen redzame gemeenschappen in Drenthe.
