Lotte Weitkamp (Zorgkantoor Zilveren Kruis) over Krachtig ouder worden in Assen

“Nieuwe inspiratie voor samenredzame gemeenschappen”

“Het was fijn om gewoon eens te luisteren naar wat mensen vertellen”, aldus Lotte Weitkamp,  zorginkoper bij Zorgkantoor Zilveren Kruis in Drenthe. Ze legde haar oor te luister tijdens de gezamenlijke bijeenkomst van Krachtig ouder worden en van Zorg naar Gewoon Leven op 15 oktober in Assen. Het gaf haar nieuwe inspiratie. “Onder meer om, samen met zorg- en welzijnsorganisaties in Drenthe, verder vorm te geven aan samenredzame gemeenschappen.”

In Drenthe speelt een aantal uitdagingen. Het aandeel jongeren daalt, het aandeel 65-plussers stijgt. In 2023 was 25% van de bevolking 65 jaar of ouder. Daarbinnen neemt het aantal 80-plussers toe. Er komen ook steeds meer eenpersoonshuishoudens. En omdat Drenthe de dunst bevolkte provincie van Nederland is, ligt eenzaamheid op de loer en is zorg aan huis een logistieke uitdaging voor zorgorganisaties. Maar er gaat ook veel goed. Want er heerst in Drenthe ook de mentaliteit van naar elkaar omkijken en het samen doen, zeker in de dorpen.

Sociale contacten en eenzaamheid

Lotte notuleerde bij een van de gesprekken tussen ouderen. “Het gesprek ging eerst over kwaaltjes en zorg, maar er werd goed doorgevraagd: ‘Hoe is het ouder worden voor jou’, en ‘Waar maak je je zorgen over?’ Toen ging het helemaal niet meer over zorg, maar bijvoorbeeld over sociale contacten en eenzaamheid. Ik hoorde bijvoorbeeld: ‘Mijn vriendinnen die ik kende van vroeger, zijn overleden. Hoe krijg ik weer zulke goede contacten?’ Die zijn hard nodig, merkte ik.”

Van de hele samenleving

De bewegingen Krachtig ouder worden en van Zorg naar Gewoon Leven faciliteren het gesprek én willen veranderingen te weeg brengen. Lotte: “Je wilt je leven zo inrichten dat je zo min mogelijk zorg hebt. En áls je zorg nodig krijgt, moet die er wel zijn. Zilveren Kruis werkt samen met partners aan samenredzame gemeenschappen, zoals in Austerlitz. Als zorgkantoor hebben we daarin een rol, maar eigenlijk is het van de hele samenleving en niet alleen van zorg.”

Onderdeel van de gemeenschap

Ook in Drenthe zijn goede voorbeelden van samenredzame gemeenschappen. Zoals in Vledder, een dorp in Zuidwest-Drenthe. Hier richtten dorpsgenoten de vereniging Dorpsbelang Vledder op, met als doel de leefbaarheid én de voorzieningen te behouden. Ze realiseerden samen het woonzorgcentrum De Borgstee. Hier wonen ouderen zelfstandig met nadruk op de lokale gemeenschap. Er zijn koop- en huurappartementen en logeerruimtes voor naasten.

Lotte: “Het doel is dat mensen in hun eigen dorp kunnen blijven wonen en deel blijven uitmaken van de gemeenschap. Uiteindelijk verlicht dit ook de druk op de zorg.” En zo zijn er in Vledder nog allerlei andere stichtingen en verenigingen die bijdragen aan de leefbaarheid in het dorp.”

Minder mensen naar een verpleeghuis

Lotte noemt ook graag Hollandscheveld als voorbeeld. Hier is een dorpscoöperatie actief die de Wmo-ondersteuning regelt en vrijwilligers inzet voor allerlei diensten. De dorpsregisseur is het centrale aanspreekpunt voor inwoners. “In Hollandscheveld zien we nu echt het effect dat er minder mensen naar een verpleeghuis gaan. Dat komt doordat mensen naar elkaar omkijken.”

Trouwens, iemand die een hulpvraag stelt, krijgt ook zelf de vraag: ‘wat kan jij doen voor iemand anders?’ Lotte: “Daar ging het tijdens de bijeenkomst van Krachtig ouder worden ook over: mensen willen zelf nog van betekenis zijn, al is het iets kleins. In Hollandscheveld hebben ze bijvoorbeeld een bus waarmee mensen naar het ziekenhuis kunnen.”

Laagdrempelig beginnen met voorzorgcirkels

Al met al beginnen de samenredzame samenlevingen wortel te schieten in de Drentse zand- en veengronden. “Het begin is er inderdaad. Op sommige plekken gebeurt dit al, maar in veel dorpen en wijken nog niet. Het zou dus nog veel meer kunnen. Dat kan dus ook laagdrempelig met voorzorgcirkels: groepjes van zo’n 15 mensen die afspreken elkaar te ondersteunen. Denk aan praktische hulp en ondersteuning, gezelligheid en het tegengaan van eenzaamheid.”

Aan de slag met voorzorgcirkels in jouw buurt?

Door heel Nederland organiseren we in 2025 en 2026 de praktijktraining ‘Hoe start ik een voorzorgcirkel in mijn buurt?’. Een voorzorgcirkel opzetten is niet moeilijk, maar je moet wel goede afspraken maken.

Bekijk de agenda met trainingen voorzorgcirkels

Of lees meer over voorzorgcirkels op www.nlzve.nl